حمام, معماری داخلی

اصول فنی و استاندارد های طراحی حمام

bathroom-page-design

اصول طراحی، عملکرد، ابعاد و استاندارد های طراحی حمام

جانمایی مناسب حمام

حمام یکی از خصوصی ترین فضاهای خونه به حساب می یاد پس بهترین محل برای اون، در مجاورت اتاق های خواب و توالته.  البته گاهی تو واحدهای با ابعاد کوچکتر، حمام می تونه داخل فضای خواب و در ارتباط مستقیم با اون اتاق قرار بگیره که از نظر عملکردی خیلی توصیه نمیشه؛ لازمه به این نکته هم توجه کنید که تو فضاهای با متراژ بزرگ داخل اتاق های خواب والدین(Master bedroom) و اتاق مهمان از حمام استفاده می شه. حمام نباید جایی قرار بگیره که تو دید باشه چون یه فضای خصوصی برای اهالی خونه است. (فقط تصور کنید که دارید از تو حمام با حوله بیرون می آید و با مهمونتون چشم تو چشم میشید!)

دیاگرام ارتباط حمام با سایر بخش های خانه

جانمایی صحیح حمام و ارتباطش با فضاها به منظور سرویس دهی بهتر

نکات مورد توجه در طراحی حمام

 تو طراحی حمام باید کلیه ی تجهیزاتی که قراره تو فضا قراربگیره نسبت به ابعاد و شکل فضا طوری طراحی و اجرا بشه که انگار بخشی از مصالح و اجزای اصلی خود حمامه و از نظر کاربردی تو جای مناسب خودش قرار داده بشه.(مصداق این موضوع هم میتونه شیر آلات توکار، فقسه هایی که داخل دیواره خود حمام طراحی میشن  یا سکو های نشیمن باشه.)

شیر تو کار حمام

استفاده از شیر آلات توکار در حمام

حمام دارای سکو

استفاده از سکو برای جدا کردن وان از سایر بخش ها

بهتره حمام و فضای بهداشتی در جایی ساخته بشن تا به طور عادی و طبیعی تهویه صورت بگیره و روشنائی مناسب داشته باشن. داشتن یک نورگیر کوچیک برای ورود نور طبیعی و البته تهویه مناسب هوا می تونه کل فضا رو تغییر بده.   تو خونه های ویلایی و آپارتمانی که از نظر مجاورت با ساختمون های کناری، هیچگونه مزاحمت و دیدی وجود نداره، می شه از پنجره های بزرگ برای حمام استفاده کرد تا نور طبیعی کاملا وارد حمام بشه.(البته این خیلی اتفاق نمیفته و بیشتر مناسب فضاهای بزرگ و مستقله). دمای داخل حمام هم بهتره بین 22 تا 24 درجه سانتی گراد باشد.

به خاطر موضوعات فنی از قبیل راحتی لوله کشی، اجرا  و صرفه جویی انرژی، حمام، توالت و آشپزخانه و کلیه فضاهای تر باید طوری طراحی و کنار هم قرار بگیرن که بشه از یک سیستم لوله کشی تاسیساتی براشون استفاده کرد و در واقع تعداد داکت های تأسیساتی به حد اقل برسه(داکت تأسیساتی حفره های تو خالیِ عمودیِ داخل ساختمونه که اجزای تاسیسات مثل لوله ها، کانال ها و … از داخلش عبور میکنن؛ تواصطلاح معماری به این قضیه میگن فضاهای تر بهتره کنار همدیگه باشن که این مستلزم طراحی مناسب و دقیق فضاها در کنار هم توسط یه طراح با تجربه است.

تو طراحی فضای داخلی حمام از دوش و وان استفاده می شه که بسته به ابعاد و نوع چیدمان فضا انتخاب می شه. دوش ها نیاز به فضای زیادی ندارن و معمولاً تو حمام های کوچیک تر استفاده می شن. اگه متراژ حمام به اندازه کافی بزرگ باشه میشه از وان هم استفاده کرد.

 گاهی که تو آشپزخانه جای کافی برای گذاشتن ماشین لباسشویی وجود نداره، یک پیش فضا در کنار حمام ساخته می شه و به عنوان محل شستشوی لباس یا رختکن مورد استفاده قرار میگیره(البته دقت کنید که ممکنه مساحتی به اندازه خود حمام رو اشغال کنه) که از لحاظ صرفه جویی تو انرژی، سلسله مراتب  استفاده از فضا و حفظ حریم حمام به عنوان یه فضای خصوصی، ایده مناسبیه.

حمام هایی که توالت و دستشوئی دارن از کامل ترین فضاهای بهداشتی هستن که با داشتن امکانات و وسایل بهداشتی نیازهای ساکنین رو براورده می کنن. در طراحی فضایی که حمام و توالت(معمولاً ایرانی یا شرقی) کنار هم هستن، باید از دو اتاق با در مجزا استفاده کرد؛ اگر هم حمام تو فضای اتاق خواب باشه، می شه برای زیباتر به نظر رسیدن دکوراسیون داخلی حمام از در های شیشه ای استفاده کرد.

ابعاد و اندازه های حمام

 مساحت یک حمام به صورت استاندارد 13 مترمربعه(البته در اکثر مواقع به خاطر محدودیت متراژ فضا کمتر در نظر گرفته میشه) که ممکنه کنارش کابین دوش و سایر تجهیزات و فضاها قرار بگیره؛ از این مساحت کل حدود 30 درصد یعنی 3 متر مربع به وان اختصاص داده می شه؛ یک وان حمام معمولا توسط دو یا سه دیوار کناری محدود می شه البته در حمام های بزرگ تر شاید فاصله دیوار ها از وان زیاد تر باشه و در واقع وان تو مرکز فضا قرار بگیره. این روزها استفاده از وان های کوچیک تر رواج پیدا کرده.

انواع پلان حمام

نمونه پلان های حمام بر اساس ابعاد(کوچک، متوسط و بزرگ)

مجموعه شیرهای آب سرد و گرم دوش یا وان حمام باید تو ارتفاع 76 الی 86 سانتی متر از کف وان یا حمام نصب بشه و کنترل های مربوط به دوش هم باید تو ارتفاع 121 الی 132 سانتی متر از کف حمام یا وان در نظر گرفته بشه. میله نگهدارنده حوله تو فاصله 15 سانتی متر از خروجی وان یا دوش نصب میشه و حداقل فاصله دوش از کف حمام یا وان 175 الی 182 سانتی متره؛ فاصله محور توالت فرنگی از سطح دیوار کناری یا هر مانع دیگه ای باید حد اقل 45 سانتی متر و فاصله اش از بقیه لوازم بهداشتی ( مثل وان، روشویی یا دوش) حد اقل 76 سانتی متره.  در سمت مقابل شیرالات وان، محلی برای نشستن به عرض 30 سانتی متر طراحی و اجرا میشه . در مورد روشویی هم این نکته رو بدونید که از نظر استاندارد هر 50 سانتی متر طول به عنوان یه روشویی و ارتفاع اون 80 سانتی متر در نظر گرفته میشه؛ پس مثلاً اگه میخواید یه روشویی دو نفره تو حمام بذارید، باید حد اقل طولش 100  سانتی متر باشه(که عملاً بهتره که به خاطر در نظر گرفتن عرض شونه افراد این اندازه بیشتر باشه)؛ فاصله محور روشویی از سطح دیوار یا هر مانع دیگه ای باید حد اقل 45 سانتی متر باشه

ابعاد و اندازه های داخلی حمام و اجزای داخل آن

ابعاد و فواصل عناصر و مبلمان موجود در حمام

ابعاد و استاندار های عناصر و مبلمان در حمام

کابین دوش

یکی از عناصر حمام که امروزه خیلی ازش استفاده میشه کابین دوشه؛ مهمترین امتیاز بودن کابین دوش توی حمام اینه که فضای کاملاً تر و جایی که توش آلودگی بیشتری وجود داره رو ایزوله میکنه و در واقع بقیه بخش های حمام کمتر در معرض رطوبت و آلودگی قرار میگیرن؛ پس در نهایت شما حمام تمیز تر و منظم تری خواهید داشت. این رو هم بدونید که میشه دو جور از این کابین استفاده کرد:

به صورت محصور کننده دور دوش استفاده میشه که معمولاً فضای شیشه ای به صورت فریم دار یا بدون فریم (Frame less) با در لولایی یا کشویی ساخته میشه که به این حالت بیشتر دور دوشی یا جداکننده(پارتیشن) حمام میگن.

 حالت دیگه استفاده از کابین آماده است که بنا به تصمیم کارخونه سازنده میتونه آپشن های متعددی مثل زیر دوشی، جکوزی، سیستم صوتی، پاسخگویی به تلفن، رادیو و … داشته باشه.

پارتیشن(جداکننده) شیشه ای حمام

جداکننده(پارتیشن) شیشه ای دور دوش

کابین دوش حمام

کابین دوش

نکته ای که باید تو استفاده از کابین دوش یا پارتیشن در نظر بگیرید بحث ایمنی و نظافت راحته. برای ایمنی اون معمولاً از شیشه های سکوریت که ایمنی مناسبی دارن و موقع شکستن باعث آسیب نمیشن استفاده می کنن و در مورد نظافت هم جنس شیشه خیلی میتونه تأثیر گذار باشه و استفاده از شیشه های خود تمیز شونده(با فناوری نانو) روش مناسبیه.

ابعاد و اندازه های کابین دوش به این صورته:

ابعاد طول و عرض 80­cm X 80­cm ( به صورت مربعی)

ابعاد طول و عرض 90­cm X 90­cm (به صورت مربعی و گرد)

ابعاد طول و عرض  100­cm X 100­cm (به صورت مربعی و گرد)

ابعاد طول و عرض 80­cm X 100­cm (به صورت مستطیلی)

ابعاد طول و عرض 80­cm X 120­cm (به صورت مستطیلی)

ارتفاع استاندارد این کابین ها هم معمولاً بین 210­cm تا 220­cm هست.

نوع کابین

طول

عرض

ارتفاع

80­X­80 (گرد)

80­cm

80­cm

210­cm-­220­cm

90­X­90 (مربعی و گرد)

90­cm

90­cm

210­cm-­220­cm

100­X­100 (مربعی و گرد)

100­cm

100­cm

210­cm-­220­cm

80­X­100 (مستطیلی)

100­cm

80­cm

210­cm-­220­cm

80­X­120 (مستطیلی)

120­cm

80­cm

210­cm-­220­cm

این رو هم در نظر داشته باشید که این ها اندازه های کلی و استاندارد داخل حمام بودن و شرکت های سازنده میتونن ابعاد متفاوتی رو داشته باشن. پس حتما قبل از طراحی فضا به ابعاد کابین مورد نظرتون دقت کنید.

وان یا جکوزی حمام

رسیدیم به یکی از جذاب ترین بخش های حمام که همه ما از بچگی دوست داشتیم حس نشستن یا خوابیدن توی آب رو تجربه کنیم؛ استراحت داخلی آب گرم بعد از یه روز کاری، ورزش یا هر فعالیت دیگه ای، یکی اپیشنهاد هایی که نمیتونید ردّش کنید! یا شاید هم بخواید مثل فیلم ها یه روزنامه دستتون بگیرید(البته فک نکنیم دیگه خیلی روزنامه بخونن و به جاش از گوشی استفاده میکنن البته از نوع ضد آبش!) و در کمال آرامش از زندگی لذت ببرید!

نکته مهم تو این بخش دونستن تفاوت بین وان و جکوزیه حمامه؛ خب شاید از نظر شکلی به هم خیلی شبیه باشن ولی از نظر عملکردی تفاوت های مهمی دارن: اولیش اینه که جکوزی ها ابعاد کوچیکتری رو نسبت به وان حمام دارن؛ نکته دیگه اینه که  برای پر کردن وان حمام با آب باید از شیرآلات مخصوص وان استفاده کرد اما تو  بعضی مدل‌های جکوزی کنترل لمسی دیجیتال نصب میشه که میتونید به‌راحتی از درون جکوزی اون رو تنظیم کنید.  تفاوت دیگه اینه که وان های حمام معمولی فاقد سیستم گرمایشی، ماساژور و پمپ آب هستن که تا حد زیادی باعث کاهش قیمت اونها نسبت به جکوزی میشه؛ سیستم محافظ جان جکوزی هم که به‌عنوان یک سیستم ایمن با قطع سریع برق در مواقع اضطراری احتمال برق‌گرفتگی روبه صفر میرسونه، از تفاوت های دیگه بین وان و جکورزیه.

وان حمام

وان حمام

جکوزی حمام

جکوزی حمام

وان حمام انواع مختلفی داره که ابعاد و اندازه اش از مهم ترین آیتم های انتخاب اونه.

ابعاد و اندازه کلی وان و جکوزی

وان حمام کوچک که به صورت استاندارد 125 سانتی متر طول 76 سانتی متر عرض و 60 سانتی متر ارتفاع داره

وان حمام متوسط دارای 152 سانتی متر طول 81 سانتی مترعرض  و 47 سانتی متر ارتفاعه

وان حمام بزرگ دارای 182 سانتی متر طول 92 سانتی متر عرض و 51 سانتی متر ارتفاعه.

ابعاد و اندازه وان و جکوزی بر اساس فرم

مستطیل شکل: 160­cm – 180­cm طول، 70­cm – 80­cm عرض، 50­cm – 55­cm ارتفاع

کنج(سه گوش): 100­cm – 155­cm طول، 100­cm – 155­cm عرض، 55­cm – 65­cm ارتفاع

دایره ای شکل(گرد): 160­cm – 170­cm  قطر، 60­cm – 70­cm ارتفاع

بیضی شکل(منحنی): 190­cm – 195­cm طول، 90­cm – 95­cm عرض، 60­cm – 65­cm ارتفاع

ابعاد انواع وان بر اساس فرم آن

فرم وان(جکوزی)

طول

عرض

ارتفاع

مستطیل

160­cm – 180­cm

70­cm – 80­cm

50­cm – 55­cm

کنج(سه گوش)

100­cm – 155­cm

100­cm – 155­cm

55­cm – 65­cm

دایره ای(گرد)

قطر

60­cm – 70­cm

160­cm – 170­cm

بیضی(منحنی)

190­cm – 195­cm

90­cm – 95­cm

60­cm – 65­cm

انواع جکوزی حمام و ابعاد آن

ابعاد و اندازه های انواع جکوزی بر اساس فرم هندسی

مصالح مورد استفاده در حمام

در مورد مصالح مورد استفاده در حمام مهمترین نکته، کاملاً ضد آب بودنه و بس! بقیه ویژگی ها تو اولویت های بعدی قرار می گیرن؛ پس مصالحی که میتونن مناسب باشن، انواع کاشی، سرامیک، پوشش های پلاستیکی ضد آب( پی وی سی، اپوکسی و ….)، سنگ طبیعی و مصنوعی، بتن، چوب ضد آب(ترمو وود) و … ان؛ نکته مهمِ دیگه قابلیت تمیز شوندگی راحت این مصالحه؛ چون کف و دیواره های حمام مدام در معرض آلودگی قرار میگیرن پس تا حد امکان باید سعی کنید از مصالحی استفاده کنید که سطح صیقلی و براقی دارن و خلل و فرج شون کمتره.(تمیز کردن فضا های بهداشتی خیلی مهم ان و اصلاً نباید اون رو دست کم بگیرید!)

استفاده از متریال هایی مثل سنگ های یک تیکه( اسلب های بزرگ) و طبیعی میتون حالتی از طبیعت رو تداعی کنن که آب از داخل سنگ بیرون میاد و این میتونه خیلی جذاب باشه! طراح ها با استفاده از متریال هایی مثل چوب تو پوشش دیوار حمام، فضا رو از یکنواختی خارج میکنن و گرمی خاصی به اون می بخشن.(البته باید دقت کنید که چوب مورد استفاده باید ضد آب باشه مثل انواع ترموو وود) گاهی از طرح های رنگی کاشی های دیواری کوچیک استفاده می شه. ابعاد کوچیک کاشی ها باعث می شه فضا بلندتر به نظر برسه. رنگ براق کاشی ها از تاریک شدن رنگ اتاق جلوگیری می کنه؛ طراحی راه راه و در واقع مدرن با نوارهای خاکستری و سفید به عریض تر نشون دادن فضا کمک می کنه؛ طراحی فضا با متریال  طبیعی به صورت پوشش طبیعی مثل بامبو و یا استفاده از سنگ مرمر هم می تونن فضایی زیبا و آرام رو خلق کن.

مصالح استفاده شده در حمام

مصالح استفاده شده در حمام

برای دیدن انواع دیگه ای از مصالح مورد استفاده در حمام میتونید نمونه ایده های حمام زیوان رو بررسی کنید و با  مصالح مختلف داخل اون بیشتر آشنا بشین.

 انواع نورپردازی سقف، کف و دیوار در فضای حمام

نورپردازی طبیعی

این نورپردازی همونطور که از اسمش پیداست استفاده از پنجره و نور مستقیم و غیر مستقیم خورشید رو شامل میشه. تو بعضی حمام ها که روی اون طبقه دیگه ای وجود نداره، میشه از نورگیر های سقفی هم استفاده کرد تو این حالت دیدن آسمون میتونه حس جالبی رو به آدم بده.

حمام با نور طبیعی

نور طبیعی در حمام

نور مصنوعی

حتی اگه طراحی خاصی هم برای حمام در گرفته نشه فقط با یک نورپردازی مناسب و ساده میتونید فضای حمام رو کاملا عوض کنید. در صورت امکان با استفاده از نورهای مصنوعی و غیر مستقیم  میشه زیبایی محیط رو به خوبی تحت تاثیر قرارداد؛ فقط یک نکته مهم رو در نظر بگیرید و اون هم ضد آب بودن اون منبع نوری تو جاهایی که در تماس مستقیم با آب هستنه. تو این فضا باید از تجهیزات الکتریکی استفاده کنید که در جه حفاظت مناسبی دارن(حداقل IPx4)؛ انتخاب نوع نورپردازی و استفاده از منابع نورپردازی متنوع هم به نوع حمام و سبک طراحی معماری شما بستگی داره اما این ها پیشنهاداتیه که میتونید تو بخش های مختلف حمام ازش استفاده کنید.

نورپردازی سقف

توی سقف حمام میشه از انواع منابع نوری توکار(داخلی سقف کاذب یا به صورت پانلی)، روکار، نور های خطی(شلنگی یا ریسه های LED) به صورت مخفی تو محل اتصل سقف های به هم یا اتصال سقف به دیوار و … استفاده کرد.

نورپردازی سقف حمام

نورپردازی سقف حمام

نورپردازی دیوار

برای دیواره هم میشه از انواع نور های متمرکز(نور های LED) برای تاکید رو بخشی خاص استفاده کرد؛ اگه داخل دیوار قفسه یا تو رفتگی برای قرار دادن اشیائی مثل حوله، لوازم بهداشتی و … طراحی شده باشه، استفاده از نورهای متمرکز یا خطی میتونه ایده مناسبی باشه. یکی دیگه از جاهای مهم برای نور پردازی، آینه روشویی ه که میتونید از انواع نورهای خطی( ریسه ای یا شلنگی) پشت اون یا نور های متمرکز در بالای اون  استفاده کنید.

نورپردازی آینه حمام

نورپردازی آینه در حمام

نورپردازی قفسه های دیوار حمام

نورپردازی قفسه و دیواره ها در حمام

نورپردازی کف

برای نورپردازی کف حمام میتونید از انواع چراغ های دفنیِ ضدّ آب استفاده کنید البته بهتره این نور ها نزدیک دیوار کار بشن تا تاثیر و شکل اون ها رو روی دیوار کاملاً مشاهده کنید؛ ایده دیگه میتونه استفاده از نور های خطی در محل اختلاف سطح ها یا سکو ها تو حمام باشه.

نورپردازی وان حمام در کف

نورپردازی کف(اتصال وان حمام به کف)

نورپردازی سکوی کف حمام

نورپردازی کف(سکوی حمام)

نورپردازی تجهیزات

 در صورت طراحی کابینت تو فضای حمام برای فاصله بین اون ها میشه از انواع نورپردازی های خطی و زیر کابینتی(مثل آشپزخانه) استفاده کرد؛ کابرد دیگه این نور های خطی میتونه تو بخش زیر کابینت روشویی و جایی که با کف اتصال داره یا محل اتصال وان به کف باشه که این حالت از نور پردازی حس معلق بودن رو القا میکنه. برخی از تجهیزات داخل حمام هم نورپردازی مخصوص خودشون رو دارن مثل: انواع وان و جکوزی ها، کابین های شیشه ای دوش و … که باید طوری انتخاب بشن که هماهنگی لازم با بقیه بخش های نور پردازی شده تو حمام رو داشته باشن.

نورپردازی روشویی حمام

نورپردازی روشویی حمام

نورپردازی روشویی و وان حمام

نورپردازی روشویی و وان

رنگ در فضای حمام

تو حمام برای انتخاب رنگ ترجیحاً بهتره از طیف رنگ روشن و خنثی استفاده بشه.  رنگ‌های روشن حس تمیزی و پاکی رو تو فضای بهداشتی به‌ آدم القا می کنن و اگه جایی دچار آلودگی بشه، با استفاده از رنگ روشن زودتر خودش رو نشون میده. البته انتخاب بافت و رنگ با توجه به سلیقه و علاقه، سبک معماری، نوع چیدمان و مبلمان فضا انتخاب و اجرا می شه  و این یه توصیه کلی ه. تو حمام های کوچیک و بدون پنجره برای دلباز نشون دادن فضای حمام و داشتن یک فضای مدرن و جذاب از رنگ‌های سفید، یخی و خاکستری روشن استفاده می شه و اگه از سردی رنگ سفید و یخی خوشتون نمی‌آید کافیه با استفاده از رنگ کرم یا قهوه ای، گرمای فضا رو بیشتر کنید. یک ترفند دیگه اضافه کردن کمی جزئیات طلایی به رنگ کرمه.  رنگ طلایی تو ترکیب با این طیف رنگی جلوه زیادی داره. طیف های مختلف آبی و سبز هم همیشه آرامش بخش ان و  طیف رنگ های زرد و لیمویی حس تازگی، طراوت و یک روز آفتابی رو تو فضای حمام به نمایش می ذاره وکمک می‌کنه یک روز سرحال و زیبا رو با یک دوش سریع شروع کنیم. اگر تو انتخاب رنگ کمی جسور باشید یا رنگ‌های بالا رو نپسندید و دلتون یک حمام خاص و متفاوت بخواد، در این‌صورت پیشنهاد میکنیم از رنگ سبز استفاده کنید تا حس خوب طبیعت رو به حمام خونتون بیارید. رنگ های قرمز، صورتی و بنفش هم از انتخاب‌های دیگه و خیلی جسورانه هستن که البته  به کار بردن این رنگ‌ها تو فضای حمام خیلی معمول نیست اما اگه این رنگ به شما انرژی می‌ده استفاده از اون هیچ اشکالی نداره.

حمام با رنگ گرم

حمام با رنگ گرم

حمام با رنگ سرد

حمام با رنگ سرد

تا یادمون نرفته این رو هم بگیم که رنگ ها همه شون خوب ان و هر کدوم یه حس متفاوت رو به ما میدن؛ نکته ای که مهمه استفاده مناسب و همنشینی اون رنگ هاست. برای اینکه بتونید نمونه های زیاد از رنگ های متفاوتِ استفاده شده و همنشینی اونا تو حمام رو ببینید، بهتون پیشنهاد میدیم که نمونه ایده های حمام  زیوان با قابلیت انتخاب انواع فیلتر ها از جمله رنگ، سبک و … از اینجا دنبال کنید و اگه نظری داشتین با ما در میون بذارین.

نوشته های مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *